Niet alleen in België bestaat er een wetsvoorstel 'Vredesbelasting'

In zeven verschillende landen zijn tussen 1972 en 2007 in het parlement wetsvoorstellen ingediend om een voorziening te creëren voor gewetensbezwaarden tegen militaire uitgaven. De meeste voorstellen voorzien in het oprichten van een soort vredesfonds. In een enkel geval, zoals in Duitsland, is een wetsvoorstel met een totaal andere aanpak ingediend.

Noodzaak

De noodzaak om tot een wetsvoorstel te komen is duidelijk. Een minderheid van radicale pacifisten wijst alle geweld af en wenst niet mee te betalen aan een leger. Omdat een compromis tussen deze minderheid en de meerderheid niet mogelijk is - je kunt niet tegelijkertijd een leger en geen leger hebben - is de enige manier om het conflict op te lossen een regeling die het bezwaar van de minderheid respecteert. In bijgaand overzicht staat aangegeven hoe de wetsvoorstellen in de verschillende landen zich tot elkaar verhouden.

Verenigde Staten

In de Verenigde Staten werd al in 1972 een eerste wetsvoorstel ingediend; vele (gewijzigde) voorstellen volgden. De hoorzittingen die het parlement in 1992 hield, boden gewetensbezwaarden veel ruimte om hun bezwaren tegen militaire bestemming van belastinggeld uiteen te zetten. Wellicht is de Verenigde Staten het verst gevorderd in het aannemen van de wet. Het enige struikelblok op dit moment zijn de artikelen die bepalen wie gelden uit het VS-vredesfonds zouden mogen ontvangen. Een bijgesteld wetsvoorstel van dit jaar voorziet in dit probleem.

België

In België is er sinds 1985 een wetsvoorstel dat uitgebreide parlementaire behandeling heeft gehad. Het verschil met het VS-wetsontwerp betreft de vaststelling van het deel van het belastinggeld dat een militaire bestemming heeft. Het VS-voorstel gaat daarbij uit van de totale overheidsuitgaven, het Belgische voorstel gaat uit van de totale belastingopbrengsten. Welk voorstel het beste is, is moeilijk te zeggen. De moeilijkheid om vast te stellen wat een individuele belastingbetaler bijdraagt aan het defensiebudget is veruit het grootste probleem van de verschillende wetsvoorstellen.

Engeland

Het Engelse wetsvoorstel ondervangt dit probleem door het militaire budget gewoonweg te delen door het aantal kiesgerechtigden. Hierdoor ontstaat een gemiddelde bijdrage van elke kiezer aan het defensiebudget. Dat lijkt een erg grove benadering - rijke mensen dragen met meer belasting immers meer bij aan defensie dan arme - maar het heeft het voordeel dat het een hele praktische oplossing is en dat alle directe belastingen eronder vallen.

Duitsland

Het Duitse wetsvoorstel gaat nog veel verder en stelt voor de militaire defensie geheel te financieren door het instellen van een Militair Fonds. Een deel van de loon- en de inkomstenbelasting wordt voor dit Militaire Fonds een speciale doelbelasting. Iedereen die bezwaar maakt tegen deze militaire belasting (een soort oorlogsbelasting) kan deze weigeren. De geweigerde doelbelasting vloeit in een speciaal Conversie Fonds. Of een doelbelasting kans van slagen heeft, moet worden betwijfeld. Het instellen van een doelbelasting is niet iets van deze tijd.

Australië en Italië

Het Australische wetsvoorstel is het mooiste qua eenvoud : 10 procent van de inkomstenbelasting van een gewetensbezwaarde gaat naar een vredesfonds. Helaas is het nog nooit in het parlement behandeld, evenals het Italiaanse wetsvoorstel. Dat voorziet in een op te richten Departement voor ongewapende civiele defensie, die het 'militaire' deel van de inkomstenbelasting van gewetensbezwaarden ontvangt.

Nederland

In Nederland is het wetsvoorstel uitgebreid in het parlement behandeld. Er liggen standpunten van alle partijen over het wetsvoorstel en er ligt een omvangrijk commentaar van de Raad van State. Hoewel het wetsvoorstel is ingetrokken, heeft de parlementaire behandeling wel aan het licht gebracht wat de voornaamste bezwaren tegen een dergelijk wetsvoorstel zijn. Die bezwaren en de eventuele antwoorden die gewetensbezwaarde belastingbetalers daarop hebben, kunnen voor de behandeling van wetsvoorstellen in de overige landen van groot belang zijn.

(Bron : BWD Nieuwskrant, mei'97)