geweldloze vredesmacht - conflictpreventie, conflicthantering, geweldloos, conflictoplossing, vredesopbouw

De doelstelling van de NGO ‘Nonviolent Peaceforce’ (geweldloze vredesmacht) is bij te dragen tot de oprichting van een getrainde internationale civiele vredesmacht. Deze zou uitgestuurd worden naar conflictzones om er dood en vernieling te helpen voorkomen en de mensenrechten te beschermen, zodat lokale groepen ademruimte krijgen om het conflict geweldloos aan te gaan, in dialoog te treden en vredevolle oplossingen te zoeken.

Dit visionaire project om een grootschalige staande vredesmacht op te richten, wint de jongste tijd opnieuw snel aan slagkracht. David Hartsough en Mel Duncan waren er in de Verenigde Staten mee begonnen als een project van ‘Peaceworkers’, en ondertussen is er wereldwijd internationale ondersteuning voor het idee. Op de lijst van wie zich er achter schaart staan Nobelprijswinnaars, wereldleiders en vredesspecialisten en aanverwante organisaties.

De vredesmacht zal samengesteld worden uit honderden, zo mogelijk duizenden getrainde waarnemers, monitoren en begeleiders vanuit de hele wereld, die zullen fungeren als de ogen, de oren en het geweten van de internationale gemeenschap, in conflictsituaties waar de lokale vredesgezinde mensen en mensenrechtenactivisten ondersteuning vragen om de voorwaarden te helpen vervullen voor vrede en bescherming van mensenlevens.

De jongste twee jaar verrichtte Nonviolent Peaceforce een hele berg onderzoekswerk. Een haalbaarheidsstudie over de theorie en de praktijk van geweldloze interventie werd getoetst door ‘peer review’ experts, en dat alles levert nu een stevige achtergrondbasis voor de opbouw van goed georganiseerde en efficiënte vredesteams.

Nonviolent Peaceforce bereidt zich nu voor op een eerste ontplooiing, in het besef dat er zoveel plaatsen zijn waar momenteel militairen worden ingezet, terwijl voor dat werk evengoed, of béter, burgers in hun plaats kunnen worden aangewend. Hopelijk zal men daarvoor in de toekomst de ‘vredesmacht’ aanspreken. Een geweldloze vredesmacht zal alvast van de volgende bestaande methodieken uitgaan:

begeleiding: leden van de vredesmacht begeleiden kwetsbare leidersfiguren en onder-handelaars in conflictzones. Deze vorm van geweldloze begeleiding gebeurde - mét resultaat - in regio’s zoals b.v. Guatemala, waar het vermoorden van mensenrechtenactivisten het vredesproces in de weg stond;
internationale aanwezigheid: leden van de vredesmacht zorgen voor een internationale aanwezigheid in kwetsbare dorpen, aan grenszones, in geweldregio’s, en maken daardoor aan de strijdende partijen duidelijk dat aan elk nieuw geweld een groot internationaal staartje zal vasthangen. Een geslaagd voorbeeld van dit interventiemodel vond plaats in Nicaragua, waar het in de jaren ’80 verdere aanvallen op dorpen heeft helpen voorkomen;
monitoring: de mensen van de vredesmacht wenden geweld af doordat ze gewelddadige acties politiek onaanvaardbaar maken. Als ‘monitors’ zorgen ze ervoor dat ‘de hele wereld meekijkt’, door middel van real-time video, of door foto’s die terechtkomen bij het wereldwijde netwerk via het internet, naast uiteraard de traditionele media.

Het is zo dat momenteel op verschillende plaatsen in de wereld organisaties dit soort werk reeds doen. De jongste maanden zorgden in totaal al 2000 mensen voor een internationale aanwezigheid op de Westelijke Jordaanoever, in projecten van Italiaanse, Nederlandse, Belgische, Britse en Amerikaanse vredes- en solidariteitsorganisaties, naast de Wereldraad van Kerken en andere internationale NGO’s. Op dit ogenblik zijn er in Colombia een veertigtal mensen van de Peace Brigades International ter plaatse, als internationale aanwezigheid in minstens drie conflictzones in het land. Gelijkaardige projecten gaan door in Mexico, Haïti, Guatemala, Indone-sië en elders… maar overal overschrijdt de behoefte aan dit soort interventies veruit de mogelijkheden van wat dit type van kleine NGO’s kunnen bieden. Wat echt nodig is, is een veel grotere ‘vredesmacht’ die in staat is om dit ontzaglijk belangrijke vredeswerk op een hoger niveau te tillen, zodat het in de wereld uiteindelijk een betekenisvol verschil kan maken.

Nonviolent Peaceforce bouwt voort op de expertise van de voorbije twintig-dertig jaar en wordt bestuurd door de lidorganisaties. De nieuwe internationale NGO mikt op een eerste ontplooiing van een team van honderd vredeswerkers in een pilootproject in de loop van 2003. De globale kosten van deze eerste inzet beraamt men op 3 miljoen $, een bedrag dat elke twee minuten wereldwijd aan wapens opgaat.

Onderzoeksteams zijn nu al onderweg om projecten te onderzoeken, op uitnodiging van lokale organisaties. Ze zullen er één bepaald project uitkiezen als eerste pilootproject, en de veldwerkers zullen in functie van de noden van dat specifieke project worden aangeworven en opgeleid.

Nonviolent Peaceforce heeft een kantoor geopend in Brussel, voor de goede contacten met de Europese NGO’s en met de Europese Unie, maar telt ook reeds medewerkers in India, Ecuador, Duitsland en de VS. Daarnaast zijn er landelijke afdelingen in Canada, Japan en Korea, en maken 35 lidorganisaties afkomstig uit de hele wereld deel uit van Nonviolent Peaceforce.

Ook als ze van start gaan met slechts een honderdtal vredeswerkers, toch moet het in het tijdperk waarin wij nu leven mogelijk zijn om een echte vredesmacht in het leven te roepen. Met de nodige vastberadenheid en steun moeten het er binnen tien jaar duizenden kunnen zijn. Voor de realisatie van dat plan spelen veel positieve elementen mee: er zijn de vele oudgedienden van de geweldloze bewegingen; de strategische lessen die we kunnen trekken uit het voormalig gebruik van de geweldloosheid; onze toegenomen organisatorische mogelijkheden; de beschikbaarheid van hooggekwalificeerde trainers; het internet als campagnemiddel: het bewees reeds hoe nuttig het kan zijn in de campagnes voor het verbod van antipersoonsmijnen en voor het Internationaal Strafhof; de belangstelling van financiële donors; en… allerbelangrijkste: de mensen willen een alternatief voor de hogelijk militaristische interventies van de laatste tijden.

Er is geen beter middel om het ‘VN-decennium van vrede en geweldloosheid’ eer aan te doen, dan de oprichting van een Geweldloze Vredesmacht.

Het is nu of nooit voor dit ambitieuze en visionaire project, en elke steun, financieel, vanuit opgedane expertise, of als vrijwilliger, is meer dan welkom. Ook u kan daarbij helpen, door informatie te verspreiden, aan fundraising te doen, mensen warm te maken, mee te doen in de training en de opleiding, of door alles waar u maar aan denkt.

Alle verdere info, ook de haalbaarheidsstudie, het pilootproject en de lijst van ondersteunende mensen en organisaties: zie website: www.nonviolentpeaceforce.org. Adres: Nonviolent Peaceforce, Van Elewyckstraat 35, 1050 Brussel. Rachel.julian@belgacom.net. Tel: 02 648 00 76

uit VRAK-info 2003/1; met dank aan het Magazine voor Vredesactie nr 215 (oktober 2002) voor de toestemming tot overname en aan Peter Jochems voor de vertaling.