Ons wetsvoorstel
gaat in de eerste plaats over het geweten. Het wil
tegemoet komen aan de gewetensbezwaren van mensen die niet kunnen
meewerken, op geen enkele manier, aan het doden of kwetsen van medemensen.
Het geweten van een mens is zo dwingend dat er een regeling voor moèt
komen.
Via de belastingen
worden wij medeplichtig gemaakt aan het instandhouden van het militaire
oorlogsapparaat dat mensen kwetst of doodt als het
ingezet wordt. Op morele gronden en uit gewetensnood wensen wij op
geen enkele manier mee te werken aan deze schending van de meest essentiële
mensenrechten, ook niet financieel.
De erkenning
van een gewetensbezwaar versterkt een democratische maatschappij.
We maken onze maatschappij niet sterker door burgers te dwingen tegen
hun geweten in te gaan. Zonder onze actieve of passieve medewerking
kan het circus immers niet blijven draaien! We moeten hier beginnen,
neen zeggen. En het geweten van elke individuele mens
is daarbij cruciaal. Niet voor niets poogt elke dictatuur het geweten
van de individuen te corrumperen en te breken (en in ons geval: door
consumptie in slaap te sussen).. Een weerbare democratie heeft moreel
weerbare burgers nodig.
Ook in de bestaande
abortuswet is nu al het respect voor het geweten
van dokters en verplegend personeel ingeschreven : zij kunnen niet
verplicht worden om aan een abortus mee te werken. De deur staat dus
al op een kier.
De Israëlische
agent die Eichmann in Buenos Aires kidnapte, schreef
in zijn biografie dat, moest Eichmann directeur geweest zijn van een
schoenfabriek, hij een uitstekende directeur geweest zou zijn: schoenen
van degelijke kwaliteit, aan een scherpe prijs. Hij was een steunpilaar
voor zijn gemeenschap en een zorgzame familievader. Eichmann was geen
monster - en daar ligt het probleem - anders zouden wij er ons gemakkelijk
vanaf kunnen maken...
Eichmann is het
symbool van de totale splitsing tussen geweten en 'werk',
en de ultieme waarschuwing van de gruwelijke dingen die dan kunnen
gebeuren. Vele mensen in de loop van deze eeuw, en zeker nu, zijn
bezig de aarde mee te vernietigen en ontelbare mensen te laten creperen.
Niet uit kwade wil, maar omdat ze 'maar hun werk doen'. De syndicalist
aan de lopende band van de FN-munitiefabriek, de ingenieur die gif
in het milieu - hier of in het Zuiden - loost, de Zwitserse bankier
die de transacties regelt, de medewerker van de Minister die gesloten
opvangcentra opricht om het vluchtelingenprobleem op te lossen.
Voor gewetensproblemen
moet er een wettelijke regeling getroffen worden. Je kunt immers niet
verlangen van iemand dat hij handelt tegen zijn geweten in. Dat is
de kern waar het bij ons om draait. Het is niet dat wij niet
willen betalen voor militaire defensie. Wij kunnen
gewoon niet.
Vrijheid van
geweten en de naleving ervan in de praktijk zijn fundamentele
mensenrechten, vastgelegd in internationale verdragen :
- Universele
Verklaring van de Rechten van de Mens (art. 18),
- Internationale
Conventie over Burgerlijke en Politieke Rechten (art. 18),
- Europese Conventie
over de Rechten van de Mens (art. 9).
- Bij artikel
18 van het BuPo geeft het Comité voor de Mensenrechten
expliciet de volgende uitleg: "Het Comité gelooft dat
een dergelijk recht [op gewetensbezwaar] kan worden afgeleid van
artikel
18, in zo ver de verplichting om dodelijk geweld te gebruiken in
ernstig conflict kan komen met de vrijheid van geweten en het recht
om zijn geloof of overtuiging te manifesteren." (Human Rights Committee,
General Comment 22 (48) (over artikel 18 van het BuPo), paragraaf
11, van 20 juli 1993)